Ο περιβόητος αλγόριθμος του YouTube καλύπτεται από ένα βαρύ πέπλο μυστηρίου, καθώς κανείς -πλην των δημιουργών του- δεν έχει την παραμικρή ιδέα για το πώς ακριβώς λειτουργεί. Αυτό δε θα είχε σημασία, αν ο αλγόριθμος αυτός δεν προκαλούσε σοβαρά προβλήματα και τις ανάλογες αντιδράσεις.
Μυστήριος αλγόριθμος και επικίνδυνο περιεχόμενο
Άνθρωποι που χρησιμοποιούν την πλατφόρμα επαγγελματικά έχουν επανειλημμένα εκφράσει παράπονα για την (άγνωστη) διαδικασία με την οποία προωθείται ή υποβαθμίζεται το περιεχόμενο, η οποία έχει ως αποτέλεσμα πολλές φορές να προκρίνεται θέαμα χαμηλής ποιότητας έναντι άλλων, πιο αξιόλογων προσπαθειών που χάνονται στον σωρό.
Η κατάσταση είναι, μάλλον, χειρότερη από την πλευρά των απλών επισκεπτών. Εδώ έχει παρατηρηθεί ότι οι προτάσεις της πλατφόρμας, που -θεωρητικά- προκύπτουν έπειτα από ανάλυση του περιεχομένου που παρακολουθείται ενεργά και είναι σε μεγάλο βαθμό προσωποποιημένες, συχνά όχι μόνο δεν έχουν την παραμικρή σχέση με τα ενδιαφέροντα του εκάστοτε θεατή αλλά φαίνεται να προάγουν «σκοτεινές» πτυχές του θεάματος.
Σε αυτά έρχεται να προστεθεί η (φαινομενική, τουλάχιστον) ανυπαρξία ελέγχου ως προς το τι επιτρέπεται να δημοσιεύεται στην πλατφόρμα, κάτι για το οποίο το YouTube έχει εγκληθεί και συνεχίζει να εγκαλείται από μεμονωμένους χρήστες -επαγγελματίες ή μη- αλλά και από οργανισμούς. Βλέπετε, αυτό είναι που δίνει βήμα σε κάθε καρυδιάς καρύδι και έτσι προκύπτουν βίντεο που προωθούν τις συνωμοσιολογίες, την παραπληροφόρηση, τον ρατσισμό και άλλα επικίνδυνα αντικείμενα.
Έχει αναφερθεί χαρακτηριστικά η περίπτωση ενός επισκέπτη που παρακολουθούσε βίντεο για τους Βίκινγκς, για να διαπιστώσει ότι το YouTube του πρότεινε στη συνέχεια περιεχόμενο σχετικό με την ανωτερότητα των λευκών!
Το Ίδρυμα Mozilla εναντίον του κακού YouTube
Έγραψα παραπάνω για αντιδράσεις. Αυτές δε μένουν μόνο στα λόγια αλλά αρκετοί παράγοντες έχουν ενεργοποιηθεί, τόσο σε συζητήσεις με τους ιθύνοντες του YouTube όσο και σε διερεύνηση των πρακτικών που αυτό εφαρμόζει.
Στο παρόν άρθρο θα μάθουμε για τις σχετικές κινήσεις του Ιδρύματος Mozilla, που η αλήθεια είναι ότι το παραβλέπουμε πολλές φορές αλλά αποτελεί μία από τις ελάχιστες επίσημες οντότητες που εξακολουθούν να μάχονται για την ελευθερία και την υγεία του Διαδικτύου.
Το Ίδρυμα, λοιπόν, έχει επιδοθεί σε μια σειρά ενεργειών που περιλαμβάνουν τη δημοσίευση μιας λίστας περιπτώσεων όπου το YouTube έχει αρνηθεί να πράξει τα δέοντα για κάποιο διαπιστωμένο πρόβλημα, τη διοργάνωση ομιλίας με θέμα τους κινδύνους που ενέχουν οι αναξιόπιστοι αλγόριθμοι, τη δημοσίευση ιστοριών πραγματικών χρηστών που ήρθαν αντιμέτωποι με τις «σκοτεινές» προεκτάσεις της πλατφόρμας, και αρκετές ακόμα δράσεις.
Ένα πρόσθετο για τις κακές μας εντυπώσεις
Η πιο πρόσφατη δράση του Ιδρύματος Mozilla αφορά τη διενέργεια έρευνας στο πρόγραμμα συστάσεων του YouTube, με τη βοήθεια των ίδιων των επισκεπτών. Για τον σκοπό αυτόν δημιούργησε το πρόσθετο RegretsReporter, που, φυσικά, είναι διαθέσιμο για τον Firefox αλλά και για τον Chrome/Chromium (και πάραγωγους περιηγητές).
Αφού εγκαταστήσουμε το πρόσθετο, θα εμφανιστεί στον περιηγητή μας ένα γνώριμο εικονίδιο, το οποίο θα γίνεται κόκκινο όποτε επισκεπτόμαστε το YouTube. Αν βρεθούμε στη δυσάρεστη θέση να παρακολουθήσουμε ένα βίντεο που η πλατφόρμα μας πρότεινε μυστηριωδώς και «μετανιώσουμε» για αυτό, μπορούμε να το επισημάνουμε.
Κάνοντας κλικ στο εικονίδιο, θα δούμε ένα αναδυόμενο παράθυρο που περιέχει το τρέχον βίντεο και ένα μικρό ιστορικό της περιήγησής μας στην πλατφόρμα. Εδώ κάποιοι ίσως θα αντιδράσετε και θα σκεφτείτε άσχημες πρακτικές άλλων αλλά σας παρακαλώ να συνεχίσετε την ανάγνωση και όλα θα εξηγηθούν παρακάτω.
Πατώντας το σχετικό κουμπί, αναφέρουμε το βίντεο και το ιστορικό μας και ξεμπερδεύουμε. Τόσο απλά. Αν τώρα θέλουμε να ασχοληθούμε λίγο περισσότερο, μπορούμε να αιτιολογήσουμε το γιατί επισημάναμε το βίντεο, καθώς και να αξιολογήσουμε το πόσο άσχημη ήταν η εντύπωσή μας.
Τι γίνεται με τα δεδομένα μας
Ας δούμε τώρα πώς ακριβώς δουλεύει όλο αυτό. Θα τονίσω ότι σκοπός του προγράμματος δεν είναι να μάθει το Ίδρυμα Mozilla ή όποιος άλλος ποιοι είμαστε και τι βλέπουμε στο YouTube αλλά να κατανοήσουν τη λογική με την οποία λειτουργεί ο αλγόριθμος της πλατφόρμας και καταλήγει να προωθεί ακατάλληλο/επικίνδυνο περιεχόμενο σε ανυποψίαστους θεατές.
Μπορούμε να ενημερωθούμε από τη σχετική σελίδα απορρήτου, που είναι διαθέσιμη και μέσα από το πρόσθετο, θα αναφέρω όμως επιγραμματικά μερικές πληροφορίες.
Έχοντας ενεργοποιημένο το RegretsReporter, αποστέλλονται περιοδικά ανωνυμοποιημένα δεδομένα για τη δραστηριότητά μας στο YouTube, όπως ο χρόνος που παραμένουμε στη σελίδα και η αντίστοιχη διάρκεια των βίντεο που παρακολουθούμε.
Το παραπάνω «πακέτο» περιλαμβάνει και πληροφορίες για τον περιηγητή που χρησιμοποιούμε και τη χώρα στην οποία βρισκόμαστε, καθώς και άλλες σχετικές με την εύρυθμη λειτουργία του πρόσθετου. Γιατί όλα αυτά; Μα γιατί ο αλγόριθμος του YouTube λαμβάνει υπόψη του την τοποθεσία μας (ή, έστω, την περιοχή όπου θεωρεί ότι είμαστε) και προτείνει εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο ανάλογα με τη χώρα και τη γλώσσα που εντοπίζει. Δε θα είχε νόημα για την έρευνα η γενικευμένη συλλογή δεδομένων.
Αν επιλέξουμε να επισημάνουμε κάποιο βίντεο, θα αποσταλούν και κάποιες πληροφορίες σχετικά με αυτό, όπως αν το είδαμε στην κεντρική σελίδα της πλατφόρμας ή σε αναζήτηση και αν το επιλέξαμε ενεργά ή εμφανίστηκε ως προτεινόμενο. Εδώ ακριβώς βοηθά και το μίνι ιστορικό που αναφέρθηκε νωρίτερα, ώστε να προκύψει το αν το ακατάλληλο περιεχόμενο μας προτείνεται γιατί μας αρέσει όντως να παρακολουθούμε τέτοιο ή αν υπεισέρχονται «σκοτεινές» πρακτικές προώθησής του από το YouTube.
Φυσικά, το πρόσθετο RegretsReporter αναπτύσσεται ανοιχτά, ενώ η διαφάνεια της όλης διαδικασίας εκτείνεται από τη λεπτομερέστατη περιγραφή του δρόμου που ακολουθεί το Ίδρυμα Mozilla μέχρι και τη δυνατότητα που έχουμε εμείς, οι χρήστες, να δούμε τις πληροφορίες που συλλέγονται και να αιτηθούμε τη διαγραφή τους, απευθείας μέσα από τις προτιμήσεις του πρόσθετου. Η ιστοσελίδα του RegretsReporter
Μπορούμε να διορθώσουμε το YouTube;
Δεν ξέρω αν η όλη δράση θα έχει κάποιο αποτέλεσμα τελικά, ξέρω όμως -όπως και όλοι εσείς- ότι το YouTube (όπως και ολόκληρο το Διαδίκτυο, άλλωστε) μαστίζεται από περιεχόμενο της χαμηλότερης υποστάθμης. Με δεδομένο ότι πρόκειται για την ιστοσελίδα που βρίσκεται στη δεύτερη θέση παγκοσμίως ως προς την επισκεψιμότητα, καθώς και ότι περιέχει θέαμα (τα οπτικά ερεθίσματα έχουν τεράστια επίδραση στην ψυχοσύνθεσή μας), είναι εύκολα αντιληπτή η επιρροή που ασκεί στους θεατές-δέκτες.
Το Ίδρυμα Mozilla κάνει μια κίνηση και όλοι εμείς μπορούμε να βοηθήσουμε. Ας πράξουμε το ελάχιστο δυνατό. Είναι προτιμότερο από το να μένουμε άπραγοι, δε νομίζετε;
Πηγή άρθρου: https://osarena.net/