Το Tails είναι ένα λειτουργικό σύστημα ανοιχτού κώδικα που έχει σχεδιαστεί για όσους δίνουν προτεραιότητα στην ιδιωτικότητα και την ασφάλεια. Πρόκειται για ένα φορητό λειτουργικό σύστημα που μπορεί να εκτελεστεί από ένα στικάκι USB χωρίς να αφήνει στοιχεία της χρήσης του στο μηχάνημα στο οποίο λειτουργεί. Η βασική του αποστολή είναι να προστατεύει την ανωνυμία και την ιδιωτικότητα του χρήστη, καθιστώντας το ένα χρήσιμο εργαλείο για δημοσιογράφους, ακτιβιστές και οποιονδήποτε άλλο θέλει να προστατεύσει το ψηφιακό του αποτύπωμα από αδιάκριτα βλέμματα.
Στην Ελλάδα η παραδοχή που επικράτησε για τις υποκλοπές μέσω Predator ήταν ότι το κράτος μπορεί να παρακολουθεί τους πάντες.
Η ίδια η χρήση εργαλείων ανώνυμης περιήγησης και κρυπτογραφημένης επικοινωνίας, ένα ψηφιακό μας δικαίωμα που απορρέει από το απόρρητο των επικοινωνιών, καθίσταται “ύποπτο” ενώ έχει κανονικοποιηθεί η επώνυμη επιτήρηση κάθε πτυχής της ζωής μας από ιδιωτικές εταιρείες όπως η Google.
Η υπόθεση των κρυπτογραφημένων επικοινωνιών από τους απλούς πολίτες ήταν πάντα ένα ακανθώδες διακύβευμα για τις ΗΠΑ, αφού μέχρι πριν λίγες δεκαετίες η εξαγωγή ισχυρών κρυπτογραφικών τεχνολογιών επικοινωνίας απαγορευόταν και νομικά. Οι ΗΠΑ αναγκάστηκαν να δεχθούν την de facto επιβεβλημένη χρήση της ισχυρής κρυπτογραφίας, ειδικά με την μεταφορά ολοένα και περισσότερων τραπεζικών και χρηματοπιστωτικών διαδικασιών στο διαδίκτυο. Διότι όσο και αν οι τηλεοπτικές σειρές θέλουν να συνδέσουν στενά την ανωνυμία με το κυβερνοέγκλημα και τις απάτες, και το ευρύ κοινό θεωρεί ότι “δεν έχω κάτι να κρύψω άρα δεν πειράζει”, γεγονός παραμένει ότι η ανωνυμία, η ιδιωτικότητα και η ισχυρή κρυπτογραφία καθιστούν τις επικοινωνίες όλων μας ασφαλέστερες.
Η ενοχοποίηση της ανωνυμίας
Τόσο η Ευρώπη όσο και η Αμερική εξακολουθούν να εξετάζουν και να επιδιώκουν νομοθεσίες αποδυνάμωσης της κρυπτογράφησης των καθημερινών επικοινωνιών. Αν όμως επιτρέπεται η σάρωση για παράνομα, ακόμα και ειδεχθή, περιεχόμενα, τότε υπάρχει η δυνατότητα σάρωσης για οποιοδήποτε περιεχόμενο, με αποτέλεσμα να διακυβεύονται όχι μόνο βασικές μας ελευθερίες, αλλά και η ίδια η ασφάλεια των επικοινωνιών μας.
Παράδειγμα ενοχοποίησης των ανώνυμων επικοινωνιών αποτελεί και η παρακάτω υπόθεση που έλαβε χώρα στη Γαλλία, όπου η χρήση Tor και Signal χρησιμοποιήθηκε ως πειστήριο εμπλοκής με τρομοκρατικές ενέργειες, προειδοποιεί η οργάνωση La Quadrature du Net.
Χρησιμοποιείτε Signal, Tor, και άλλα εργαλεία ιδιωτικότητας; Συνίσταται προσοχή, αφού αυτό σας το ενδιαφέρον μπορεί να φαίνεται ύποπτο, ή μπορεί ακόμα να συνιστά “τεκμήριο” ότι προσπαθείτε να “κρύψετε” κάτι, προειδοποιεί η οργάνωση με ανακοίνωσή της σχετικά με τη λεγόμενη “υπόθεση της 8ης Δεκεμβρίου”. Η μη-κυβερνητική οργάνωση πολιτικών δικαιωμάτων περιγράφει την επικίνδυνη σύγχυση που χαρακτήρισε τόσο τους ερευνητές όσο και τους δικαστές σχετικά με τη χρήση αυτών των εργαλείων, και το ότι αυτό συνιστά ένδειξη για πρόθεση τέλεσης τρομοκρατικών πράξεων.
https://www.laquadrature.net/en/2023/06/05/criminalization-of-encryption-the-8-december-case/
Θετικό όμως βήμα απετέλεσε, στην Ευρώπη τουλάχιστον, η καταψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου, πράγμα που σημαίνει ότι το Ευρωκοινοβούλιο αναγνώρισε τους σημαντικούς προβληματισμούς και τις προειδοποιήσεις της τεχνολογικής κοινότητας και των εργαζόμενων στον τομέα της κυβερνοασφάλειας. Ότι η υπονόμευση της κρυπτογράφησης των επικοινωνιών θα εκθρέψει, παρά θα αποθαρρύνει την κυβερνο-εγκληματικότητα.
Η ανωνυμία εγγυάται περισσότερη ασφάλεια για όλους
Οι πάροχοι όμως και οι οργανισμοί που αναπτύσσουν τέτοια εργαλεία δεν κρατούν μια στάση ανευθυνότητας απέναντι στη δυνατότητα κατάχρησης των ίδιων των εργαλείων ή των υποδομών που παρέχουν. Απεναντίας τονίζουν ότι τα εργαλεία αυτά καθιστούν ασφαλέστερους όσους ερευνούν και πολεμούν απέναντι στους traffickers και τα καρτέλ, ενώ δίνουν συχνά μια ασφαλή πλατφόρμα έρευνας, δημοσίευσης και επικοινωνίας τόσο στα θύματα αυτών, όσο και σε ανεπιθύμητους ή αντιφρονούντες απολυταρχικών καθεστώτων. Σε αυτό το πνεύμα, η πρωτοβουλία μας να καλύψουμε και να διαδώσουμε το λειτουργικό Tails συγκλίνει με το εκπεφρασμένο και έμπρακτο ενδιαφέρον του Οργανισμού Ανοικτών Τεχνολογιών για την προστασία των whistleblowers, και σχετίζεται στενά με τα ανοικτού κώδικα λογισμικά υποβολής καταγγελιών όπως το SecureDrop και το GlobaLeaks.
Σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση του Signal, οι δράστες απεχθών πράξεων είναι early adopters, υιοθετώντας πρώιμα την τεχνολογία, όπως συνέβη στην αρχή με το ίδιο το διαδίκτυο, και πάντα θα βρίσκουν προηγμένους τρόπους να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους. Η απαγόρευση όμως των προσβάσιμων εργαλείων θα αφαιρέσει αυτή τη δυνατότητα από το ευρύ κοινό και την καθημερινή χρήση, εκθέτοντας τις επικοινωνίες μας, με σφαιρικά αρνητικές επιπτώσεις.
“Οι προσπάθειες υπονόμευσης της από-άκρο-σε-άκρο κρυπτογράφησης διακινδυνεύουν να βλάψουν περισσότερο τους αθώους χρήστες από τους πραγματικούς εγκληματίες, οι οποίοι θα βρουν απλά άλλους τρόπους να συγκαλύπτουν τις δραστηριότητές τους στο διαδίκτυο. Αν τα εύχρηστα λογισμικά όπως το Signal με κάποιο τρόπο καταστεί μη-διαθέσιμο, η ασφάλεια εκατομμυρίων Αμερικανών, συμπεριλαμβανομένων εκλεγμένων αξιωματούχων και των σωμάτων ασφαλείας, θα υποστούν αρνητικές επιπτώσεις. Στο μεταξύ οι εγκληματίες θα συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τρόπους που είναι ήδη ευρέως διαθέσιμοι αλλά απλά πιο δύσχρηστοι, για να καταφέρνουν να διαφεύγουν και τελικά θα συνεχίσουν να έχουν καλά κρυπτογραφημένες επικοινωνίες” 1
Σχετικά: https://signal.org/blog/uk-online-safety-bill/ https://www.bbc.com/news/technology-64584001
Από την πλευρά του το Tor project αναφέρει, σχετικά με την άρνησή του να ανοίξει κερκόπορτες για την καταπολέμηση εγκλημάτων: Η ύπαρξη του ανώνυμου δικτύου προστατεύει τα θύματα και τους πολέμιους των κυκλωμάτων. Ο ρόλος της διαφθοράς στην συντήρηση των δικτύων παράνομης διακίνησης προσώπων είναι κατά πολύ σημαντικότερος από την ύπαρξη του Tor, υποστηρίζει ο οργανισμός.
Η άρνησή μας να ενσωματώσουμε “κερκόπορτες” και λογοκρισία μέσα στο TOR δεν προκύπτει από απουσία προβληματισμού. Αρνούμαστε να αποδυναμώσουμε το TOR γιατί θα αποδυναμώσει τις προσπάθειες καταπολέμησης της κακοποίησης παιδιών και του trafficking ανθρώπων, ενώ θα αφαιρέσει ασφαλείς δικτυακούς χώρους για τα θύματα. Στο μεταξύ οι εγκληματίες μπορούν να χρησιμοποιούν botnets, κλεμμένα τηλέφωνα, χακαρισμένους λογαριασμούς φιλοξενίας, το κοινό ταχυδρομείο, τις υπηρεσίες μεταφορών, διεφθαρμένους αξιωματούχους, και κάθε αναδυόμενη τεχνολογία για να εμπορευτούν το παράνομο περιεχόμενο. Είναι early adopters της τεχνολογίας. Απέναντι σε αυτό, είναι επικίνδυνο για τους νομοθέτες να υποθέτουν ότι μπλοκάροντας και φιλτράροντας μπορούν να το αντιμετωπίσουν επαρκώς. Μας ενδιαφέρει περισσότερο να βοηθήσουμε τις προσπάθειες να εμποδιστούν και να παυθούν οι κακοποιητές παιδιών, παρά να βοηθήσουμε πολιτικούς να κερδίσουν ψήφους κρύβοντας καλύτερα την ύπαρξή τους. Σύμφωνα με αυτήν την έκθεση των Ηνωμένων Εθνών, ο ρόλος της διαφθοράς είναι ιδιαίτερα ανησυχητικός (παραπέμπουν σε έκθεση των Ηνωμένων Εθνών με τίτλο “Ο ρόλος της διαφθοράς στο trafficking ανθρώπων”).2
Σχετικά: https://support.torproject.org/faq/
Οδηγοί χρήσης Tails
Στη συνταγματικά ευνομούμενη πολιτεία τα βασικά δικαιώματα των πολιτών προστατεύονται ουσιωδώς. Δεν είναι κενό γράμμα, το οποίο σεβόμαστε μόνο μέχρι το σημείο που “δεν ενοχλεί”. Προάγεται το επιχείρημα ότι μεθοδεύοντας το πανοπτικόν, την καθολική δηλαδή παρακολούθηση, μεγιστοποιείται η ασφάλεια των πολιτών, αλλά αυτό είναι μύθευμα, που όπως δείχνουν τα παραπάνω επιχειρήματα, μπορεί να επιφέρει πολύ πιο ζοφερά αποτελέσματα που αφορούν όλους.
Για τους λόγους αυτούς σας εισάγουμε σε αυτήν τη σειρά κειμένων εξοικείωσης με τη διανομή του Tails, με το οποίο κάθε άτομο μπορεί άμεσα να γνωρίσει τον κόσμο της ανωνυμίας χωρίς τον φόβο της παρακολούθησης. Ετοιμάσαμε δύο ολοκληρωμένους οδηγούς για το Tails. Για να τους ακολουθήσετε προμηθευτείτε το δωρεάν, ανοιχτού κώδικα λογισμικό από τον ιστότοπο του οργανισμού, και επαληθεύστε το.
- Οδηγός Εκκίνησης, Περιπτώσεις Χρήσης και Συμβουλές Ασφάλειας, περιέχει μια αναλυτική συζήτηση εμβαθύνοντας σε κάποιους από τους μηχανισμούς του, συζητώντας τους περιορισμούς τους και θίγει ορισμένες προφυλάξεις ασφαλείας που είναι καλό να διέπουν τη χρήση του
- Πρακτικός Οδηγός Γρήγορης Έναρξης με το Tails έχει σχεδιαστεί συμπληρωματικά για να είναι περισσότερο πρακτικός, προσφέροντας βήμα προς βήμα οδηγίες για να ξεκινήσετε γρήγορα με το περιβάλλον χρήσης του Tails
Συμπληρωματικά σε αυτές τις πηγές, παραθέτουμε τις παλιότερες αναρτήσεις για την χρήση του ανοικτού κώδικα λογισμικού κρυπτογράφησης Gnu Privacy Guard.
Σημειώσεις
1However, Signal says the efforts to undermine end-to-end encryption risk doing more harm to innocent users than actual criminals, who will simply choose other ways to mask their activities online. “If easy-to-use software like Signal somehow became inaccessible, the security of millions of Americans (including elected officials and members of the armed forces) would be negatively affected,” Lund added. “Meanwhile, criminals would just continue to use widely available (but less convenient) software to jump through hoops and keep having encrypted conversations.” https://uk.pcmag.com/security-5/125569/messaging-app-signal-threatens-to-dump-us-market-if-anti-encryption-bill-passes
2 Our refusal to build backdoors and censorship into Tor is not because of a lack of concern. We refuse to weaken Tor because it would harm efforts to combat child abuse and human trafficking in the physical world, while removing safe spaces for victims online. Meanwhile, criminals would still have access to botnets, stolen phones, hacked hosting accounts, the postal system, couriers, corrupt officials, and whatever technology emerges to trade content. They are early adopters of technology. In the face of this, it is dangerous for policymakers to assume that blocking and filtering is sufficient. We are more interested in helping efforts to halt and prevent child abuse than helping politicians score points with constituents by hiding it. The role of corruption is especially troubling; see this United Nations report on The Role of Corruption in Trafficking in Persons. http://www.unodc.org/documents/human-trafficking/2011/Issue_Paper_-_The_Role_of_Corruption_in_Trafficking_in_Persons.pdf