Γράφουν οι Viktoria Tomova και Chloé Berthélémy, European Digital Rights – EDRi
Εάν χρησιμοποιείτε κρυπτογραφημένες εφαρμογές όπως το WhatsApp, το Signal ή το ProtonMail, θα πρέπει να ανησυχείτε για την πιθανή ψήφιση ενός νέου ευρωπαϊκού νόμου. Αυτό το σχέδιο νόμου απειλεί να εγκαταστήσει ένα κατασκοπευτικό λογισμικό σε κάθε συσκευή και να παρακολουθεί τις ιδιωτικές σας επικοινωνίες με φίλους, συναδέλφους και οικογένειες, ακόμη και αν αυτές είναι κρυπτογραφημένες.
Αυτό αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης τάσης στην Ευρώπη, όπου αρχές επιβολής του νόμου και υπηρεσίες εθνικής ασφάλειας μπορούν να χακάρουν ολόκληρα δίκτυα επικοινωνιών και όπου άνθρωποι δικάζονται, κρατούνται ή ανακρίνονται επειδή χρησιμοποιούν κρυπτογραφημένα εργαλεία ή επειδή απλά παρακολουθούν μαθήματα ψηφιακής εκπαίδευσης. Δημοσιογράφοι, πολιτικοί αντίπαλοι και υπερασπιστές των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στοχοποιούνται με λογισμικό κατασκοπείας, όπως είδαμε ακόμα και στην Ελλάδα, υπονομεύοντας την ασφάλειά τους και εμποδίζοντάς τους στον σημαντικό τους ρόλο για τη κοινωνία. Υπάρχει μια αυξημένη πολιτική πίεση από τα κράτη και τις αρχές επιβολής του νόμου για μέτρα παρακολούθησης και κερκόπορτες στους ιδιωτικούς χώρους του καθενός και της καθεμίας από εμάς.
Στην EDRi, ακούμε καθημερινά από ανθρώπους των οποίων η ζωή εξαρτάται από την ψηφιακή τους ασφάλεια. Πρόκειται για δημοσιογράφους, ακτιβιστές στον χώρο της γεωργικής παραγωγής, γυναίκες ακτιβίστριες, υπέρμαχους των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εργαζόμενους στο σεξ και απλούς ανθρώπους που εκτιμούν την ιδιωτική τους ζωή. Η κατάργηση της κρυπτογράφησης και η ποινικοποίηση της χρήσης της δεν θα επιλύσει τα βαθιά κοινωνικά ζητήματα που αντιμετωπίζουμε. Αντ’ αυτού, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να προστατεύουν και να προωθούν το ίδιο το εργαλείο που εξασφαλίζει την ψηφιακή μας ασφάλεια.
Ποιες είναι οι τρέχουσες επιθέσεις στην κρυπτογράφηση;
Εδώ και δεκαετίες, τα κράτη έχουν υποστηρίξει τη δημιουργία μίας κερκόπορτας που παρέχει κατ’ εξαίρεση πρόσβαση σε κρυπτογραφημένα δεδομένα. Χωρίς επιτυχία. Σήμερα, στρέφονται προς τις εταιρείες για να τους αναθέσουν απευθείας τη σάρωση όλου του περιεχομένου τους και τον εντοπισμό των «ανεπιθύμητων».
Για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση προτείνει έναν νέο νόμο – τον κανονισμό για τη θέσπιση κανόνων με σκοπό την πρόληψη και την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών (εφεξής με το αγγλικό του αρκτικόλεξο CSA) – που υποτίθεται ότι αποσκοπεί στην καταπολέμηση της διάδοσης υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών. Αυτό που κάνει όμως είναι να μετατρέψει το τηλέφωνο ή το έξυπνο ρολόι σας σε μηχανή κατασκοπείας. Ανεξάρτητα από το αν είστε ύποπτοι για διάπραξη εγκλήματος ή όχι, εσείς και τα άλλα εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων που ζουν στην ΕΕ θα επηρεαστείτε. Οι κυβερνήσεις της Ισπανίας και της Κύπρου έχουν καταστήσει σαφές ότι βλέπουν αυτόν τον νόμο ως την ευκαιρία τους να αποκτήσουν ευρεία πρόσβαση στα ιδιωτικά κρυπτογραφημένα μηνύματα των ανθρώπων. Και δεν θα σταματήσει εδώ, η Ισπανία ζητά επίσης ρητά να απαγορεύσει την κρυπτογράφηση απ’άκρη σε άκρη.
Η δαιμονοποίηση της κρυπτογράφησης περιλαμβάνεται όλο και περισσότερο στις κατασταλτικές ενέργειες των κρατών κατά των ακτιβιστών. Πρόσφατες περιπτώσεις δείχνουν ότι η χρήση κρυπτογραφημένων εργαλείων εκλαμβάνεται ως “ύποπτη” ή “παράνομη” συμπεριφορά. Ο Sean Binder και η Sarah Mardini, δύο νεαροί ακτιβιστές, οι οποίοι έκαναν επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στην Ελλάδα για να σώσουν ανθρώπους. Ωστόσο, από το 2021 αντιμετωπίζουν την κατηγορία της κατασκοπείας επειδή συντονίστηκαν με άλλους ανθρωπιστικούς φορείς μέσω του WhatsApp, της κρυπτογραφημένης υπηρεσίας ανταλλαγής μηνυμάτων που χρησιμοποιούν 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.
“As absurd as the charges may be, they cast a shadow over your life that makes it impossible to move on.” – αναφέρει η Seán Binder, υπερασπιστής δικαιωμάτων του ανθρώπου
Μια άλλη περίπτωση ποινικοποίησης αφορά 7 άτομα που δικάζονται στη Γαλλία για τη χρήση κρυπτογραφημένων εργαλείων. Τετριμμένα γεγονότα, όπως η χρήση του Signal και άλλων κοινών κρυπτογραφημένων εφαρμογών, και συνηθισμένων εργαλείων ψηφιακής ανωνυμίας όπως το Tor ή η συμμετοχή σε εκπαιδεύσεις ψηφιακής ασφάλειας, χρησιμοποιούνται ως απόδειξη ότι προσπαθούν να αποκρύψουν εγκληματική δραστηριότητα.
“In our case, the French state attempts to criminalise the use of these tools in order to delegitimise and erase all possibilities to protect ourselves online. Its goal is to intensify the already ferocious repression of activists.” – Camille, κατηγορούμενη στην υπόθεση December 8th
Επιπλέον, τα κράτη της ΕΕ καθυστερούν να βάλουν τέλος στην επικίνδυνη αγορά των τεχνολογιών παρακολούθησης. Η αγορά αυτή, η οποία ονομάστηκε “βιομηχανία ανασφάλειας” από τον Έντουαρντ Σνόουντεν, τον πρώην πράκτορα της NSA που αποκάλυψε πριν από δέκα χρόνια τις εκτεταμένες κατασκοπευτικές δραστηριότητες των ΗΠΑ, έχει γίνει ανεξέλεγκτη. Έφερε στον κόσμο εξαιρετικά παρεμβατικά λογισμικό όπως τα διαβόητα Pegasus και Predator, που μπορούν να μετατρέψουν το τηλέφωνό σας σε μια μηχανή κατασκοπείας όλο το 24ωρο που ακούει και βλέπει ό,τι κάνετε. Στην Ισπανία, το εργαλείο αυτό επηρέασε 65 άμεσα θύματα και χιλιάδες παράπλευρους στόχους, οδηγώντας στη μεγαλύτερη υπόθεση πιστοποιημένης κυβερνοπαρακολούθησης στην ιστορία. Στην Ελλάδα το ίδιο, με πολλά και γνωστά θύματα συμπεριλαμβανομένων αρχηγών πολιτικών κομμάτων και έγκριτων δημοσιογράφων. Και παρόλα αυτά δεν γίνεται τίποτα για να σταματήσει αποτελεσματικά η παραγωγή, η πώληση και η χρήση τέτοιου κατασκοπευτικού λογισμικού.
Η ιδιωτική ζωή ενδυναμώνει, η παρακολούθηση αποδυναμώνει
Μπροστά σε τέτοιες επιθέσεις, είναι ακόμη πιο σημαντικό να προστατευθεί η κρυπτογράφηση και η ψηφιακή ασφάλεια των ανθρώπων. Η κρυπτογράφηση επιτρέπει την εμπιστευτική επικοινωνία, διατηρεί την ικανότητά μας να εργαζόμαστε, να οργανωνόμαστε, να κοινωνικοποιούμαστε, να αγαπάμε και να φροντίζουμε ο ένας τον άλλον με ασφάλεια.
Για παράδειγμα, οι διαδικτυακοί χώροι είναι απαραίτητοι για τους νέους καθώς εξερευνούν την ταυτότητά τους, διαμορφώνουν τις απόψεις και τις πεποιθήσεις τους και συνδέονται με άλλους. Το να γίνουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι εφαρμογές άμεσων μηνυμάτων και τα βιντεοπαιχνίδια ενδυναμωτικοί και ασφαλείς χώροι για τους νέους μπορεί να γίνει εφικτό μόνο αν οι ιδιωτικές εταιρείες, οι κυβερνήσεις και άλλοι σέβονται την ακεραιότητα και την ιδιωτικότητα αυτών των χώρων.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι το 80% των νέων δεν θα ένιωθαν άνετα να εξερευνήσουν τη σεξουαλικότητά τους ή να είναι πολιτικά ενεργοί εάν οι αρχές είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθούν την ψηφιακή τους επικοινωνία.
Στην περίπτωση των γυναικών ακτιβιστριών, των ακτιβιστών της φυλετικής δικαιοσύνης και των υπερασπιστών των δικαιωμάτων των μεταναστών, οι μη ασφαλείς επικοινωνίες μπορεί να έχουν συνέπειες ζωής ή θανάτου. Για παράδειγμα, διοργανωτές και διαδηλωτές του Black Lives Matter έχουν μοιραστεί ότι αισθάνονται ασφαλέστερα επικοινωνώντας με κρυπτογράφηση. Ομοίως, οι ζωές των σεξεργατών εξαρτώνται από την ιδιωτική επικοινωνία και την κρυπτογράφηση, καθώς υφίστανται βάναυση ποινικοποίηση και διακρίσεις σε όλες τις χώρες.
“I rely on the internet to work and I also want to stay safe. I am used to not being protected by my government but at least don’t prevent me from protecting myself. I don’t need this extra fear of ‘they are watching everything I do and I can’t do anything about it.” – Ember, σεξεργάτρια
Δεδομένων των σοβαρών συνεπειών για τη ζωή πολλών ανθρώπων, και ιδίως των πιο περιθωριοποιημένων, είναι ζωτικής σημασίας να διασφαλιστεί η ιδιωτική ζωή όλων. Ωστόσο, ο κανονισμός CSA θα μπορούσε να υπονομεύσει την κρυπτογράφηση και να επιτρέψει τη μαζική παρακολούθηση. Καθώς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρόκειται να ψηφίσει επί του εν λόγω σχεδίου νόμου, έχει τη μοναδική ευκαιρία να διαφυλάξει την εμπιστοσύνη που έχουμε στις ασφαλείς και εμπιστευτικές επικοινωνίες, απορρίπτοντάς το.
Πηγή άρθρου: https://www.homodigitalis.gr/